گنبدی از فرش – معرفی فرش گنبدی و بافنده آن

ایدر به چه معناست؟

ایدر به معنای اینجایی است. در معماری به مصالحی که از مکانی برداشته می‌شود، ایدری می‌گویند. حتی ناصر خسرو هم به این عبارت در شعرهایش اشاره کرده است. ایدر در اصطلاحات معماری هم کاربرد داشته که البته در حال حاضر فراموش شده است. سعی کردم قالی که به عنوان بارزترین هنر ایرانی در طول تاریخ است را با معماری و گنبدهای مساجد و بناها ترکیب کنم که در نهایت اثری شکل گرفت و مورد توجه قرار گرفت.

گنبد ایدری در موزه فرش تهران

فرش‌های استفاده شده در این اثر از فرش‌هایی با طرح‌های اصیل ایرانی هستند که از نواحی مختلف کشور پیدا کرده‌ام. این فرش‌ها از شهرهای مختلف از جمله همدان، کاشان و بازار تهران جمع آوری شده است. تعمدی هم برای به کارگیری قالی‌های کهنه ایرانی داشتم زیرا اغراق ایرانی بودن موجب جلب توجه می‌شود. ارائه این فرش در قالب جدیدی مثل شکل گنبد باعث شگفتی مخاطب می‌شود که تا کنون بازخوردهای متفاوت و جالبی هم از آن دریافت کرده‌ام.

درست است که در حالت عادی گنبد یا فرش ایرانی می‌تواند برای یک گردشگر خارجی جذاب باشد اما اینکه آثار برای یک ایرانی در قالب جدید ارائه شود، غریب به نظر می‌رسد. به زعم بسیاری از اهالی هنر، کار هنر این است که آشنازدایی کند، اثری خلق کند تا مخاطب سورپرایز شود و تکرار کارهای قبلی نباشد و بتواند جریان جدیدی ایجاد کند که راهگشا باشد.

نحوه شکل دادن:

با دوستان و هنرمندانی که با فرش کارهای تزئیناتی انجام می‌دادند، مشورت‌هایی کردم. ماکت گنبدها که از جنس آلومینیم ساخته شده، چند سالی در گوشه‌ای از کارگاهم مانده بود و همیشه احساس می‌کردم ایده‌ای که برای آن دارم هنوز پخته نشده است تا اینکه در این باره به نتیجه رسیدم و اجرای این مجموعه حدود پنج ماه زمان برد و به مرحله‌ای رسیدم که احساس کردم این اثر قابل نمایش است.

ابوشاهی با بیان اینکه یکی از گنبدها هیچ نظمی ندارد و نیمه کاره رها شده است، اعلام کرد:

زیرا نیمه کاره رها شدن را در معماری نیز داریم. در گذشته معمول بود که صاحب خانه یا معمار بخشی از کار را رها کند زیرا به پایان رساندن، استعاره‌ای از تمام شدن عمر بوده است. به همین دلیل یک تکه از گنبد نیمه کاره مانده است. اجرای این اثر تکنیکی بوده و انتقال ایده‌ی آن مهم بود  اجرای آن نیز با آزمون و خطا به دست آمد.

این هنرمند با بیان اینکه این مجموعه مناسب فضای محیطی و موزه‌ای است، اظهار کرد:

اما موزه‌ها شرایط مالی مناسبی برای خریداری یا سفارش چنین آثاری ندارند و در حال حاضر این آثار در یک تور در فضاهای محیطی می‌چرخد تا ذهن مردم با آثاری که مواد اولیه آن صنایع دستی و سنتی است، آشنا شود. معمولا هنرمندان ما یا مدرنیسم هستند و از مواد اولیه سنتی در کارهایشان استفاده نمی‌کنند، هنرمندان صنایع دستی نیز به صورت تخصصی در حوزه خودشان کار می‌کنند. امیدوارم بتوان این دو رشته را به هم نزدیک کرد زیرا ما پیشینه بسیار طولانی در هنرهای سنتی داریم و هیچ کجای دنیا در تعدد رشته‌های صنایع دستی با ما قابل مقایسه نیست.

چرا جای صنایع دستی و هنرهای سنتی یا هنرمندان این حوزه در فضای شهری خالی است؟

هنرمندان حوزه صنایع دستی بیشتر روی هنرهای کاربردی کار می‌کنند و برای آنکه بخواهند اثری برای فضای شهری خلق کنند آموزش ندیده‌اند. یک مسگر کرمانی یا چاقو ساز زنجانی، سال‌های سال است که هنر خود را ادامه می‌دهد. هنرمندان هنرهای مدرن باید از هنرهای بومی در کارهای خودشان استفاده کنند که به نظر می‌رسد آنها نیز از سنت گریزان هستند. این مشکل در همه‌ی حوزه‌ها وجود دارد.
این مجموعه پیش از این در فرهنگستان هنر، اوقاف و خانه هنرمندان تهران نیز به نمایش درآمده است و در حال حاضر در موزه فرش به نمایش گذاشته شده که فکر می‌کنم بهترین فضا برای نمایش آن باشد. این مجموعه پیش از نمایش نیز در فضای کویر مرکزی عکاسی شد.

۴ اثر به نمایش درامده:

در چیدمانی که در این موزه داشتیم فکر کردیم برای آثار دیگر این مجموعه فضای کافی وجود ندارد و به همین دلیل به چیدمان چهار اثر اکتفا کردیم.  به احتمال زیاد این مجموعه تا نوروز ۱۳۹۸ در موزه فرش نمایش داده شود.