کهنترین فرش دستباف به ترتیب
در ادامه بررسی تاریخچه فرش دستباف ، اگر بخواهیم کهنترین قالی کشف شده در نقش برجسته کاخ نینوا، فرش پازیریک از پنجمین گور اقوام سکایی، تکه فرش قومس (دوران ساسانیان)، فرش آناتولی (۱۳-۱۴م). از قدیمیترین فرشهای جهان هستند.
از دوره اشکانیان تنها می توان به فرش مقبره لوکان چین اشاره کرد که به عقیده پژوهشگران پشم آن از قفقاز (که در ان زمان متعلق به ایران بود) است. از دوره ساسانیان نیز تکه فرش قومس و فرش تاریخی و جواهرنشان بهارستان که در تالار بار عام کاخ تیسفون گسترده بوده و پس از حمله اعراب به عنوان غنیمت تقسیم شده است.
در قرون اولیه هجری پس از نفوذ اسلام طرح فرش ها، به سبب منع شبیه سازی و زینت، تغییر کرد اما در زمان خلفای عباسی که تجملگرایی و قصرهای پر زرق و برق رواج یافت بافت اینگونه فرش ها نیز رونق گرفت. از دوره سلجوقی نیز تکه فرشی با نقوش هندسی در موزه اوقاف استانبول نگهداری می شود.
سفرنامه ابن بطوطه از دوره ایلخانان به فرشهای عظیم و گرانبهای کاخ غازانخان و فرشهای حرم امام رضا (ع) در مشهد اشاره کرده است. در دوره تیموریان از کارگاه های بزرگ قالیبافی سبزوار سخن رفته و استفاده از مینیاتور در نقشه فرش ها توسط نگارگران چیرهدست.
صفویان
شاه اسماعیل:
توسعه کارگاههای قالیبافی در تبریز.
شاه تهماسب:
قالی ایران در زیبایی و ظرافت بافت به حد کمال می رسد. قالی معروف و تاریخی اردبیل در این زمان بافته شده است.
شاه عباس:
در اصفهان و چند شهر دیگر کارگاه قالیبافی دایر کرد و دستور داد که هر کانون، فرش را به شیوه خود ببافد تا اصالت هنری آن حفظ شود. در زمان صفویان برای اولین بار قالیبافی از ایلها و طایفه های کوچنده و روستاها و آبادی های کوچک به شهرها آمد. فرشهای نفیس این دوران به بیش از سه هزار تخته تخمین زده شده است.
در زمان افشاریان بخاطر جنگهای پی درپی تولید فرشهای زینتی کاهش یافت. از زمان کریم خان زند دو تخته فرش باقی مانده که یکی تاریخدار و به سفارش حاکم وقت کرمان و دیگری احتمالاً در شیراز بافته شده است.
افزایش تقاضا فرش دستباف در دوران قاجار:
در ادامه بحث بررسی تاریخچه فرش دستباف زمان قاجار اروپا و آمریکا تقاضا برای خرید فرش ایران را افزایش می دهند. شرکتهای چند ملیتی فرش در ظاهر برای تشویق به صادرات و در واقع برای سودجویی کشورهای استعمارطلب تاسیس می شود.
دو کتاب در زمینه فرش به رشته تحریر در می آید: کتاب تجارت قالی رنگین به رنگهای جوهری و کتاب یادگار حسن از آثار دین.
در دوران پهلوی به کارگاهها نظم بخشیده شد. و بهداشت مورد اهمیت قرار گرفت. دستگاه فرش ماشینی نیز وارد ایران شد. پس از انحلال موسسه قالی ایران شرکت سهامی فرش ایران تأسیس شد و مرکز صنایع دستی، انجمن دوستداران فرش ایران و موزه فرش دایر گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر پایه مصوبه سال ۱۳۸۲ شورای عالی اداری «مرکز ملی فرش ایران» برای ساماندهی و یکپارچگی وضعیت کمی و کیفی تولید و عرضه فرش دستباف بنیان نهاده شد. هدف این مرکز، معرفی جایگاه ارزشمند فرش دستباف ایران، حمایت از بافندگان و دستاندرکاران فرش و توسعه صادرات این محصول با ارزش است.