ویژگی کلی فرش ساروق

اگر اطلاعات اندکی درباره فرش ها دستباف داشته باشید بیشک نام فرش ساروق را شنیده اید. در این مقاله قالیشویی، به بررسی ویژگی کلی فرش ساروق و قالی شویی این فرش ها می پردازیم.

ساروق در ۴۵ كيلومتری شمال اراك و در پايين بخش فرمهين اين شهرستان قرار دارد و محلی كوهستانی و سردسير و خشك با بارندگی كم است. بافت فرش مهمترین صنعت منطقه ساروق می باشد. صنعت قالبافی در ساروق حدود ۷۰۰ سال است که در ساروق نسل به نسل سینه به سینه منتقل شده است.

بافت فرش ساروق:

این قالی ها بدلیل ریز بافت بودن و داشتن پرزهای کوتاه، همچون تخته ای سخت و فشرده به نظر می رسد. و ارتفاع پرزها به ۱۰میلی متر می رسد که با ۲۵ تا۳۵ چین در هر گره به شیوه فارسی باف بافته می شود.

دار فرش بافی در شهرها عمودی و در روستاها به ندرت افقی است.

نقوش فرش ساروق:

بخش اعظم از زیبایی و جلوه یک فرش، مربوط به نقشه یک فرش است. قالی یا فرش ساروق در این زمینه سرآمد است که نه تنها در ایران به شهرت رسیده. بلکه آوازه فرش ساروق شهرت جهانی نیز پیدا کرده است. در گذشته بیشتر قالیچه های ساروق از نقش ترنج الهام می گرفتند. و رنگ متن اکثریت آنها کرم و لاجوردی بود. این ویژگی ها موجب شد که قالی ساروق در سراسر ایران و جهان شهرت یابد. البته در حال حاضر تغییراتی در نقشه، رنگ، متن و طول پرزها ایجاد شده است. به این ترتیب که نقشه ها به صورت طرح سراسری گل و برگ است. ۸۰ درصد متن به رنگ گلی است.

نقشه های اصیل ساروقی عبارتند از: نقشه های مرغ و ماهی، مستوفی، پرده ای و گل و بوته. نقشه های دستگاهی، پرده ای، پیچ اروپایی، شاه عباسی، افشان و ترنج با گل و جانور، از جمله نقشه هایی هستند که بعد ها به عنوان الگوی قالی بافان ساروقی قرار گرفتند.

رنگ فرش ساروق:

رنگ مصرفی در فرش ساروق اغلب گياهی و طبيعی و از نوع تيره است. مسی، دوغی، بلوطی، بژ، آبی، لاكی، گلی، كرم، و سرمه ای از رنگ های غالب در فرش ساروق است.

جنس فرش ساروق:

مواد اوّليه و بافت:در فرش ساروق مواد اوّليه مرغوب مصرف می شود و به ويژه پشم از گوسفندان محلی تأمين می گردد. بافت اين فرش ها با گره نامتقارن و پرز كوتاه و فشرده است.

طروح های فرش ساروق:

در حال حاضر، بیش از ۶۰ درصد تولید قالی منطقه اراک، از نوع ساروق است. در طرح های قالی مذکور، همواره یک نوع یکنواختی وجود درد. به طوری که در نقشه ها تنوع چندانی مشاهده نمی شود. تفاوتی که بین قالی ساروق با دیگر مناطق وجود دارد، در نوع استفاده از گره ها است. به این معنا که در قالی ساروق از گره فارسی باف استفاده می شود.

استاتید مشهور فرش ساروق:

استادان بزرگی به کار نقشه کشی قالی ساروق اشتغال داشته اند. که آثار ارزشمندی نیز از ایشان به جای مانده است. از جمله استاد عیسی بهادری که زمانی ریاست هنرستان فرش اصفهان را برعهده داشت. یکی از آثار برجسته این استاد هنرمند نقشه فرش بشریت است. که هنوز هم قالی بافان اراک و ساروق از آن الگو می گیرند.

از دیگر استادان قدیمی و صاحب نام و پرکار ساروق می توان از استادان: ابطحی، هوشنگی، چگنی، فرهنگ، سوار آبادی، و برادران تهرانی نام برد. در حال حاضر نیز استادان توانایی چون اسماعیل خان فراهانی، آستانه، حمیدی و ابراهیمی از نقشه کشان اصلی نقشه های ساروق به شمار می روند.

یکی از زیباترین جلوه های قالیبافی در ساروق قالیچه های تصویری است.